Αγοράστε το Σχίνο εδώ.

Λατινική ονομασία: Pistacia Lentiscus
Επιστημονική Ονομασία: Πιστακία η Λεντίσκος
Άλλες Ονομασίες: Πιστακιά, Σχινάρι, Σχίνο (το), Σκίνος, Πιστακολεντίσκος
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)

Λίγα λόγια για τους Σχίνους

Ο Σχίνος είναι γένος αειθαλών (ή σπανιότερα φυλλοβόλων), δίοικων, ρητινοφόρων, αρωματικών, σφαιρικών θάμνων (ή μικρών δένδρων) με πολύ μεγάλη εξάπλωση στο Μεσογειακό χώρο. Έχουν πράσινα, σκληρά, σύνθετα, δερματώδη, ωοειδή ή λογχοειδή και γυαλιστερά φύλλα, χαρακτηριστικής οσμής. Η επιστημονική τους ονομασία είναι «Πιστακιά». Περιλαμβάνει: το Μαστιχόδενδρο (Πιστακία η Λεντίσκος- Pistacia Lentiscus), τη Φιστικιά (Pistacia Vera) και την Τριμιθιά (Pistacia Terebinthus).

Σχίνος «Πιστακία η Λεντίσκος»

Καταγωγή

Ο Σχίνος «Πιστακία η Λεντίσκος» είναι πολύ γνωστός από την αρχαιότητα. Ανήκει στην οικογένεια των Ανακαρδιίδων. Το γένος περιλαμβάνει περίπου 10 είδη, που προέρχονται από τροπικές και υποτροπικές περιοχές.

Μορφή

Έχει απλωμένα κλαδιά και ανοιχτό ή σκούρο σταχτί κορμό, ανάλογα με την ηλικία του. Η επιφάνεια του κορμού του έχει ακανόνιστες πλάκες, σαν ρυτίδες, όπως το πεύκο, με βαρεία οσμή ρητίνης. Πρόκειται για δίοικο φυτό. Έχει φύλλα σύνθετα, με άρτιο -συνήθως- αριθμό φυλλαρίων (4-10) σε 3- 5 ζεύγη, κατ’ εναλλαγή, πτερωτά, λογχοειδή, άμισχα, δερματώδη και βαθυπράσινα, μήκους έως 5 εκ., με στιλπνή επιφάνεια. Συχνά ο Σχίνος αποκτά και δενδρώδη μορφή με πυκνή κόμη και μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 5- 8 μέτρα και σε διάμετρο τα 4 Μέτρα.

Ανθοφορία

Ο Σχίνος, όπως και οι συκιές, είναι θηλυκός και αρσενικός. Συνήθως τα αρσενικά άνθη είναι λευκό- κιτρινωπά, ενώ τα θηλυκά πρασινο- κιτρινωπά. Τα άνθη είναι σε κρεμαστούς, πυκνούς, σύνθετους βότρεις, οι οποίοι εκφύονται στις μασχάλες των φύλλων και τη γύρη τους την τρυγούν οι μέλισσες.

Καρποφορία

Η Πιστακία η Λεντίσκος, μετά την βαθυκόκκινη ή κιτρινωπή ανθοφορία της (η οποία δεν έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον) παράγει άφθονους, κόκκινους ή μαύρους καρπούς. Οι καρποί (δρύπες) είναι μικροί και σφαιρικοί, στην αρχή είναι πράσινοι, ύστερα γίνονται κόκκινοι και τέλος, όταν πια ωριμάσουν, γίνονται μαύροι κατά το Σεπτέμβριο με Οκτώβριο. Οι καρποί του είναι εδώδιμοι με ευχάριστη οσμή και υπόγλυκη γεύση. Η περίοδος ανθοφορίας του Σχίνου είναι από το Φεβρουάριο έως και τον Ιούνιο.

Μαστιχόδενδρο

Μία ποικιλία του σχίνου, η Πιστακία η Λεντίσκος η Χία (Pistacia lentiscus var. Chia), που είναι ενδημικό φυτό της Χίου, αναφέρεται συχνά και ως «Μαστιχόδενδρο», η οποία λόγω της εξαιρετικής ποιότητας και του χαρακτηριστικού αρώματος της ρητίνης που παρέχει, θεωρείται ενδημική παραλλαγή,  καλείται «Μαστιχοφόρος Σχίνος» και είναι το δέντρο που παράγει τη χιώτικη μαστίχα.

Εδαφοκλιματικές Συνθήκες

Τα φυτά του είδους αυτού αναπτύσσονται σε όλα τα εδάφη, σε χαμηλότερα υψόμετρα και σε παραθαλάσσιες περιοχές ή σε χαμηλές θερμοκρασίες. Ευδοκιμεί σε πετρώδεις πλαγιές, πευκοδάση και αμμοθίνες. Είναι φυτό μεγάλης αντοχής στην ξηρασία, τα κακής ποιότητος εδάφη, την αλατότητα και το ψύχος, ενώ προτιμά ηλιόλουστες θέσεις φύτευσης. Οι εδαφικές απαιτήσεις του είναι μικρές, αφού αναπτύσσεται καλά σε όλα τα εδάφη, αρκεί αυτά να παρέχουν στοιχειώδη αερισμό και υγρασία. Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό σε ρύπανση και ξηρασία, ενώ παγώνει εύκολα σε θερμοκρασίες κάτω από -5C°.

Πολλαπλασιασμός

Ο πολλαπλασιασμός του Σχίνου γίνεται με σπόρους και μοσχεύματα μαλακού ξύλου το καλοκαίρι. Οι εναέριες καταβολάδες δεν είναι πάντα επιτυχής τρόπος πολλαπλασιασμού, ειδικά σε κλαδιά με διάμετρο πάνω από 3 εκατοστά.

Χρήσεις

• Τα φύλλα του Σχίνου είναι άριστη τροφή για τα οικόσιτα ζώα. Το χειμώνα έδιναν παλιότερα για τροφή τα τρυφερά του κλαδιά.
• Οι βοσκοί κατασκευάζουν με το ξύλο του ακόμα και σήμερα γκλίτσες ή άλλα εργαλεία.
• Από τις ευλύγιστες σχινόβεργες φτιάχνονταν μπαστούνια ή ραβδιά, ζέβλες (στρογγυλός ξύλινος λαιμοδέτης για ζώα) και ξύλινα σκεύη όπου τοποθετούσαν τρόφιμα.
• Οι ψαράδες το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν πασσάλους για τη στερέωση των κουπιών της βάρκας, σκαρμούς της βάρκας ή στεφάνι για την απόχη τους.
• Ο Σχινόκαρπος, χάρη στην υπόγλυκη γεύση του και την ευχάριστη μυρωδιά του, τρώγεται ωμός.
• Από τον ώριμο σχινόκαρπο έβγαζαν λάδι, το σχινόλαδο, που αποτελούσε ανακουφιστικό φάρμακο για τον πόνο του αυτιού.
• Από τους σπόρους του δένδρου παρασκευάζεται πολύ ωραίο και ακριβό εδώδιμο λάδι.
• Η μαστίχα Χίου γνωρίζει ευρύτατη χρήση στη ζαχαροπλαστική, την αρτοποιία και τη μαγειρική.
• Για θεραπευτικούς σκοπούς συλλέγεται η ρητίνη του Σχίνου που χρησιμοποιείται για τις βρογχικές παθήσεις για το βήχα και ως φάρμακο για τη διάρροια, για τη θεραπεία δερματικών παθήσεων, των καλόγερων και των έλκων του στομάχου.
• Η ρητίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σα φάρμακο αναλγητικό, αντιβηχικό, διαλυτικό, διουρητικό, αποχρεμπτικό, οδοντολογικό, ηρεμιστικό και διεγερτικό.
• Οι καρποί χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία αλλαντικών για τον αρωματισμό τροφίμων και σαν καρύκευμα μέσα στα λουκάνικα.
• Συχνά χρησιμοποιείται για αναδασώσεις, ενώ είναι κατάλληλο και για παραθαλάσσιες φυτεύσεις. Φυτεύεται μεμονωμένο ή σε ελεύθερους φράχτες.
• Τα παλαιότερα χρόνια χρησιμοποιούσαν κλαδιά σχίνου για να δένουν τα δεμάτια από τα σπαρτά που θέριζαν, αλλά και σε πολλές ακόμα χρήσεις, κυρίως στην καλαθοποιΐα.

Μάθε κι αυτό!

• Στην Κατοχή, με τις ελλείψεις σε σιτηρά, είχαν αυξηθεί οι νοικοκυρές που έφτιαχναν σχινόψωμο χρησιμοποιώντας ελάχιστο αλεύρι και περισσότερους σπόρους Σχίνου, τους οποίους ξέραιναν και άλεθαν. Σήμερα γίνονται σχινόψωμα με μικρή περιεκτικότητα σε σχινόκαρπο, κυρίως για το άρωμα και τη στυφή τους γεύση. Αναφέρεται δε το σχινόψωμο και σε βιβλία με συνταγές από την Κρήτη και άλλα νησιά.
• Παλαιότερα στην Κρήτη έφτιαχναν μια αλοιφή για την τριχόπτωση με χυμό σχίνου και αγριοκρεμμύδα (Urginea martima).
• Ο Ιπποκράτης θεωρούσε την Σχίνο φάρμακο για τα γυναικολογικά (έλκη τραχήλου) και εναντίον της υστερίας. Ο Διοσκουρίδης την θεωρούσε στυπτική και την συνιστούσε ως φάρμακο για τις αιμοπτύσεις, τις διάρροιες και τις δυσεντερίες. Η ρητίνη της (και κυρίως της ποικιλίας από την οποία παράγεται η μαστίχα της Χίου) θεωρήθηκε από τον Διοσκουρίδη ως φάρμακο για το στομάχι.
• Η ρητίνη του (και κυρίως της ποικιλίας από την οποία παράγεται η μαστίχα της Χίου) θεωρήθηκε από τον Διοσκουρίδη ως φάρμακο για το στομάχι. Η σύγχρονη ιατρική μελετά τις ιδιότητες της μαστίχας και τα αποτελέσματα είναι πολύ καλά!